Afgelopen maandag was ik bij press preview, die voorafging aan de officiële opening van de nieuwe Primark -winkel in Nijmegen. Vanaf 09.15 uur kregen de media en modebloggers de kans om de winkel te verkennen en als eerste de collecties te checken. Als fashion criminal geloof ik het allemaal wel, maar als budget blogger (en shopper) gaf ik mijn ogen goed de kost. Voor trends ben ik niet gevoelig. Aan mijn lijf geen housebroek, die blijkbaar een comeback heeft gemaakt. Grappig hoe de lelijkste modegrillen uit de jaren ’80 en ’90 weer nieuw leven ingeblazen worden. Leggings, neonkleuren, taillebroeken, opzichtige sieraden en pastellen; ze mogen allemaal weer. Meestal pik ik de trend pas op als ie weer uit is. Nou ja, ieder z’n vak.

Aanvankelijk wilde ik alleen een verslagje schrijven van de opening met leuke plaatjes. Totdat er gisterenavond een tweet van mij voorbijkwam in het BNN-progamma De Social Club op Nederland 3. Het onderwerp: Primark en de vermeende uitbuiting van textielarbeiders in Bangladesh. De toon was gezet.

Klik op de afbeelding om het item te bekijken:
foto 2

Noch de redactie, noch de ondervraagden, de PVDA-mevrouw incluis, zijn erg goed op de hoogte van de huidige situatie in Bangladesh. Als ze hun huiswerk iets beter hadden gedaan was dit item nooit geschoten. Niet bij Primark althans, maar eerder bij een higher end brand als Benetton. Maar daar rept niemand over. Als blogger stel ik graag gevoelige kwesties aan de kaak, maar als iets niet klopt zeg ik het ook. Zo ben ik op onderzoek uit gegaan door publicaties te lezen en kritische kamervragen te stellen aan Primark HQ.

Oh, voordat ik verderga wil ik even benadrukken dat ik géén aandelen heb in het Primark concern…

Ik kreeg dezelfde avond nog antwoord op al mijn prangende vragen. Maar laat ik eerst even met wat feitjes smijten, afkomstig van een publicatie van De Correspondent:

Economie: “Vrijwel alle westerse modehuizen en textielsupers laten hun kleding maken in Dhaka, in meer dan 5.400 fabrieken. Daar werken in totaal zo’n 4 miljoen arbeiders, vooral jonge vrouwen, die van het overvolle platteland naar de overvolle stad zijn getrokken. Volgens een schatting van de regering zijn 35 van de 164 miljoen Bengalen direct of indirect afhankelijk van de kledingindustrie. De export van kleding uit Bangladesh bedroeg vorig jaar zo’n 22 miljard dollar, dat is 78 procent van de export.”

Politiek: “Politiek en bedrijfsleven zijn in Bangladesh twee handen op één buik. Twee derde van de driehonderd parlementsleden is lid van een werkgeversorganisaties. Zeker 89 parlementsleden zijn zelf eigenaar van een kledingfabriek of hebben een vader, oom of broer die een kledingfabriek bezit. De twee grootste politieke partijen van het land, de regerende Awami League en de oppositionele Bangladesh Nationalist Party, kunnen elkaars bloed wel drinken. Maar over één uitgangspunt zijn ze het eens: de kledingindustrie moet worden gekoesterd. Dat is de ruggengraat van de economie, die voor 78 procent van de export zorgt.”  Ehm, corruptie?

Na het instorten van Rana Plaza –  de zoveelste ramp in Dhaka, 5 maanden ervoor vielen er nog 112 doden en 150 gewonden bij een grote bedrijfsbrand – riepen organisaties als Clean Clothes Campaign bedrijven op het zogeheten Veiligheidsakkoord te tekenen. Dit akkoord voorziet in onafhankelijke fabrieksinspecties van bouw- en brandveiligheid. Vóór de ramp hadden slechts twee bedrijven het akkoord getekend, na de ramp volgden er meer. In Nederland werd op last van Liliane Ploumen, minister van Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking, ook gehoor gegeven aan de oproep. Coolcat, Prenatal en Wibra (foei!) stribbelden nog even tegen, maar gingen, nadat ze door Ploumen publiekelijk aan schandpaal werden genageld, ook overstag. Inmiddels hebben bijna 160 westerse kledingbedrijven, waarvan 20 Nederlandse, het akkoord getekend.

Terug naar Primark. Na de ramp heeft de Ierse modeketen direct ‘schuld bekend’ en maatregelen getroffen. Van alle betrokken bedrijven bekleedt Primark zelfs een sleutelpositie als het gaat om het aanbrengen van structurele verbeteringen en het tegemoetkomen van de slachtoffers en nabestaanden van de ramp. In een statement dat Primark twee weken geleden uitstuurde schrijft men het volgende: “We are announcing today that we are paying a total of $12 million as a result of the collapse of the Rana Plaza building in Bangladesh. Within a week of the collapse, Primark committed to paying long-term compensation to the workers of Primark supplier, New Wave Bottoms, as quickly as possible.  Since then, we have been working to enable the payments to be made. With the first anniversary of Rana Plaza fast approaching, we are determined to meet this responsibility to workers in our supply chain.  We are therefore pleased to be in a position to now press ahead with payments.” Lees het volledige statement

Daarnaast publiceerde Trouw onlangs een artikel en ik citeer: “Primark maakte onlangs bekend 6,5 miljoen euro ter beschikking te stellen voor de 581 werknemers die op de tweede etage werkten, allemaal in opdracht van het Britse kledingmerk. Nog eens 700.000 euro stopt Primark in de gezamenlijke pot van de *ILO voor andere slachtoffers (..) Met name Benetton roept de toorn van mensenrechtenorganisaties over zich af omdat het Italiaanse kledingmerk geen geld wil toezeggen. Benetton ontkende in eerste instantie zelfs dat ze bij één van de Rana Plaza-fabrieken kleding lieten maken. Pas nadat kledingstukken met het kenmerkende groene merklabel in het puin werden aangetroffen, erkende het bedrijf er wel producten te hebben laten maken”, aldus een woordvoerder van Schone Kleren Campagne.”

(*ILO, International Labour Organization, is de internationale vakbond die de inzameling voor het rampenfonds organiseert)

Naast het bieden van financiële compensatie investeert Primark ook in strengere controles van bedrijfspanden vanaf twee verdiepingen en hoger, zoals je kunt lezen in deze update. Een woordvoerster vult aan: “Primark heeft ook de leader status bij ETI. Het ETI (Ethical Trading Initiative)  is een organisatie, die de omstandigheden wil verbeteren van arbeiders die de producten maken die wij als consument gebruiken. Het ETI heeft een aantal richtlijnen waaraan bedrijven moeten voldoen om in aanmerking te komen voor de term “eerlijke productie”. Deze regels (de ETI Base Code) zijn gebaseerd op de uitgangspunten van de International Labour Organisation (ILO) van de Verenigde Naties.

Oké, hartstikke mooi allemaal, maar hoe is het mogelijk dat Primark zulke (belachelijk) lage prijzen kan hanteren? Dat moet toch wel ten koste gaan van iets of iemand?
“Wij kunnen onze klanten de laagste prijzen bieden door een aantal kostenbesparende strategieën. Wij investeren niet in reclame, maar vertrouwen erop dat onze klanten mondelinge reclame maken voor onze producten. Tevens kopen en verkopen wij grote partijen: Primark heeft ruim 256 winkels in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje, Portugal, België en Oostenrijk. Dankzij ons inkooppotentieel kunnen we grote partijen inkopen en onze klanten van de kostenbesparingen laten profiteren. Bovendien houden wij onze overheadkosten zo laag mogelijk. Dankzij hoogwaardige logistieke systemen is de allerlaatste mode direct in onze winkels te vinden zodra deze binnen is.”, aldus Primark.

Neem een snelle blik op de website en het zal je gelijk opvallen dat Primark ook niet aan e-commerce of loyalty progamma’s doet. Webwinkel? Nope. Nieuwsbrief? Nope. Klantenpas? Nope. Scheelt een hoop marketingcentjes, dunkt me.

Enfin, om een kort verhaal lang te maken: ik vind het wel erg makkelijk van paniekzaaiers als De Social Club om Primark als zondebok aan te wijzen, terwijl het één van de weinige grote modeketens is die daadwerkelijk haar verantwoordelijkheid neemt. Daar kunnen ‘sjieke’ merken als Benetton nog een puntje aan zuigen. Google voor de gein maar eens op het woord ‘Benetton’. Na 80 pagina’s vol negatieve berichten kom je eindelijk ’n keer de company website tegen. Dat mensen dáár nog hun geld aan uitgeven snap ík dus niet. Ik denk dat er ook veel afgunst in het spel is van ketens die het minder goed doen dan Primark. Terwijl inmiddels is aangetoond dat ook zij een graantje meepikken van het succes. Shoppers bezoeken namelijk ook winkels in de omgeving van een Primark winkel.

Nog even over de opening van Primark in Nijmegen: de winkel aan Plein 1944 is de 271ste vestiging en zorgt met een oppervakte van 4.300 vierkante meter verdeeld over 3 verdiepingen voor 332 nieuwe banen. Ook niet onbelangrijk. Na de press preview ben ik zelf gaan shoppen en ging met een volle tas kleding en één paar schoenen naar buiten. Totale schade: 97 euro. Na aftrek van het shoptegoed van 50 euro dat alle genodigden hadden gekregen, moest ik nog 47 euro bijleggen. Check de foto’s van de buit.

 Impressie:

10151275_702475629774870_457253394_nimage
De dranghekken staan al klaar! |  Eerst een lekker ontbijtje

image_4image_1
Follow the leader! | Héél veel jeans. Ik scoorde de boyfriend voor 15 euro

image_2image_3
Trend: korte blouses, prints en pastels

image_5image_6
Tassenwalhalla | De housebroek is terug van weggeweest (ughhh!)

image_7image_8
Schoenen, schoenen en nog eens schoenen! | Trend: over the top sieraden

image_9image_10
Trend: opzichtige zonnebrillen | Nadat het lint is doorgeknipt stormt het publiek naar binnen

image_11image_12
Trend: poppige kinderjurkjes (zo schattig!) en prints

image_13image_14
Primark Nijmegen heeft een betrekkelijk kleine interieurafdeling | Bikini’s!

De buit:

image_16
Oranje retro tas: 7 euro

image_17image_18
‘All Stars’ 8 euro, blouse met kettinkje 15 euro

image_20blouse zwart
Blouse met stippen 15 euro, zwarte blouse 13 euro

image_19image_21
Boyfriend jeans 15 euro, rood kanten jurkje 12 euro

En dat ziet er dan ongeveer zo uit:
foto 1 foto 3
fotofoto3

Conclusie:
image_15

Tenslotte nog een interessant linkje:

Wat kost een spijkerbroek? (KRO, De Rekenkamer)